Trong quá trình hoạt động kinh doanh của Doanh nghiệp có thể sẽ xảy ra tranh chấp giữa các doanh nghiệp với nhau hoặc một bên là Doanh nghiệp và một bên là cá nhân/ tổ chức khác. Tranh chấp giữa một bên là doanh nghiệp đó được gọi là tranh chấp thương mại. Vậy tranh chấp thương mại là gì? Thẩm quyền và thời hiệu giải quyết như thế nào? Cùng Luật Blue tìm hiểu ở bài viết sau.
1. Hoạt động thương mại là gì?
Theo khoản 1 Điều 3 Luật thương mại, “Hoạt động thương mại là hoạt động nhằm mục đích sinh lợi, bao gồm mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, đầu tư, xúc tiến thương mại và các hoạt động nhằm mục đích sinh lợi khác”
Tại khoản 1 Điều 3 Luật Thương mại năm 2005, có thể xác định “hoạt động thương mại” có những đặc điểm chính sau đây:
– Chủ thể: Các thương nhân, trong hoạt động thương mại sẽ có ít nhất một bên là thương nhân, người thực hiện các hoạt động kinh doanh thương mại có tính chất nghề nghiệp.
Theo Điều 6 Luật Thương mại 2005, thương nhân được quy định bao gồm tổ chức kinh tế được thành lập hợp pháp, cá nhân hoạt động thương mại một cách độc lập, thường xuyên và có đăng ký kinh doanh.
Như vậy có thể hiểu hoạt động thương mại bắt buộc một bên phải là Doanh nghiệp.
– Mục đích của hoạt động thương mại là lợi nhuận.
– Nội dung của hoạt động thương mại: 2 nhóm hoạt động cơ bản là mua bán hàng hoá và cung ứng dịch vụ (thương mại hàng hoá và thương mại dịch vụ). Bên cạnh đó, có các hình thức đầu tư nhằm tìm kiếm lợi nhuận cũng là những hoạt động thương mại.
2. Tranh chấp thương mại là gì?
Tranh chấp thương mại là tranh chấp phát sinh do việc không thực hiện hoặc thực hiện không đúng hợp đồng trong hoạt động thương mại. Tranh chấp thương mại thực chất là tranh chấp hợp đồng. Đây là các tranh chấp tài sản phát sinh trong quá trình thực hiện hoạt động thương mại và luôn thuộc quyền tự định đoạt của các bên tranh chấp.
Một bên của tranh chấp thương mại là doanh nghiệp. Vậy trong hoạt động kinh doanh, các doanh nghiệp xảy ra tranh chấp thì Luật quy định giải quyết như thế nào?
2.1. Hình thức giải quyết tranh chấp
Có các hình thức giải quyết tranh chấp như sau:
a) Thương lượng giữa các bên
Hình thức giải quyết tranh chấp thương lượng giữa các bên là hình thức giải quyết tranh chấp thông qua việc các bên tự nguyện bàn bạc, thỏa thuận, tự dàn xếp, tháo gỡ những bất đồng phát sinh để loại bỏ tranh chấp mà không cần có sự trợ giúp hay phán quyết của bất kỳ bên thứ ba nào. Kết quả của quá trình giải quyết tranh chấp sẽ phụ thuộc vào sự thỏa thuận của các bên.
b) Hòa giải
Hòa giải là hình thức giải quyết tranh chấp giữa các bên do một cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân được các bên thỏa thuận chọn làm trung gian hoà giải. Trung gian hòa giải là hòa tài viên thương mại. Nguyên tắc hòa giải:
– Các bên tranh chấp tham gia hòa giải hoàn toàn tự nguyện và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ.
– Các thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được giữ bí mật, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bằng văn bản hoặc pháp luật có quy định khác.
– Nội dung thỏa thuận hòa giải không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội, không nhằm trốn tránh nghĩa vụ, không xâm phạm quyền của bên thứ ba.
c) Giải quyết thông qua trọng tài thương mại
Theo pháp luật Việt Nam hiện hành, tranh chấp được giải quyết tại Trọng tài thương mại khi hội đủ hai điều kiện sau:
Điều kiện 1: Tranh chấp phát sinh thuộc loại tranh chấp được giải quyết tại Trọng tài thương mại.
Theo điều 2 Luật trọng tài thương mại năm 2010, các tranh chấp thuộc giải quyết của trọng tài thương mại bao gồm:
– Tranh chấp giữa các bên phát sinh từ hoạt động thương mại;
– Tranh chấp phát sinh giữa các bên trong đó ít nhất một bên có hoạt động th¬ương mại;
– Tranh chấp khác mà pháp luật quy định đư¬ợc giải quyết tại trọng tài.
Điều kiện 2: Trước hoặc sau khi xảy ra tranh chấp các bên có thoả thuận trọng tài và thỏa thuận trọng tài không vô hiệu
– Thoả thuận trọng tài là thoả thuận giữa các bên về việc giải quyết bằng trọng tài tranh chấp có thể phát sinh hoặc đã phát sinh.
– Hình thức thoả thuận trọng tài phải bằng văn bản.
– Thoả thuận trọng tài hoàn toàn độc lập với hợp đồng. Việc thay đổi, gia hạn, hủy bỏ hợp đồng, hợp đồng vô hiệu hoặc không thể thực hiện được không làm mất hiệu lực của thoả thuận trọng tài
– Có thỏa thuận trọng tài, nếu một bên khởi kiện tại Tòa án thì Tòa án phải từ chối thụ lí, trừ thỏa thuận trọng tài vô hiệu hoặc thỏa thuận trọng tài không thể thực hiện được.
d) Giải quyết thông qua Tòa án
Theo quy định tại Điều 30 Bộ luật tố tụng dân sự năm 2015, các tranh chấp về kinh doanh thương mại thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án bao gồm:
– Tranh chấp phát sinh trong hoạt động kinh doanh, thương mại giữa cá nhân, tổ chức có đăng ký kinh doanh với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
– Tranh chấp về quyền sở hữu trí tuệ, chuyển giao công nghệ giữa cá nhân, tổ chức với nhau và đều có mục đích lợi nhuận.
– Tranh chấp giữa người chưa phải là thành viên công ty nhưng có giao dịch về chuyển nhượng phần vốn góp với công ty, thành viên công ty.
– Tranh chấp giữa công ty với các thành viên của công ty; tranh chấp giữa công ty với người quản lý trong công ty trách nhiệm hữu hạn hoặc thành viên Hội đồng quản trị, giám đốc, tổng giám đốc trong công ty cổ phần, giữa các thành viên của công ty với nhau liên quan đến việc thành lập, hoạt động, giải thể, sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, bàn giao tài sản của công ty, chuyển đổi hình thức tổ chức của công ty.
– Các tranh chấp khác về kinh doanh, thương mại, trừ trường hợp thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan, tổ chức khác theo quy định của pháp luật.
Như vậy khi phát sinh trong chấp trong lĩnh vực thương mại, nếu các bên có thỏa thuận Trọng tài là cơ quan giải quyết thì tranh chấp sẽ được giải quyết tại Trọng tài thương mại, nếu các bên không có thỏa thuận trọng tài thì tranh chấp sẽ được giải quyết tại Tòa án có thẩm quyền.
2.2. Thời hiệu khởi kiện tranh chấp thương mại được quy định như thế nào?
Điều 219 Luật thương mại năm 2005 quy định: “Thời hiệu khởi kiện áp dụng đối với các tranh chấp thương mại là hai năm, kể từ thời điểm quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm, trừ trường hợp sau khi bị khiếu nại, thương nhân kinh doanh dịch vụ logistics không nhận được thông báo về việc bị kiện tại Trọng tài hoặc Tòa án trong thời hạn chín tháng, kể từ ngày giao hàng.”
Trên đây là bài viết tổng hợp của Luật Blue về các hình thức giải quyết tranh chấp thương mại, hi vọng bài viết mang lại thông tin hữu ích cho quý bạn đọc. Mọi vướng mắc cần tư vấn vui lòng liên hệ Hotline Luật Blue gọi số 0911 999 029.
Trân trọng!
